At first it had no name. It was the thing itself, the vivid thing. It was his friend. On windy days it danced, demented, waving wild arms, or in the silence of evening drowsed and dreamed, swaying in the blue, the goldeny air. Even at night it did not go away. Wrapped in his truckle bed, he could hear it stirring darkly outside in the dark, all the long night long. There were others, nearer to him, more vivid still than this, they came and went, talking, but they were wholly familiar, almost a part of himself, while it, steadfast and aloof, belonged to the mysterious outside, to the wind and the weather and the goldeny blue air. It was part of the world, and yet it was his friend.
Look, Nicolas, look! See the big tree!
Tree. That was its name. And also: the linden. They were nice words. He had known them a long time before he knew what they meant. They did not mean themselves, they were nothing in themselves, they meant the dancing singing thing outside. In wind, in silence, at night, in the changing air, it changed and yet was changelessly the tree, the linden tree. That was strange.
Everything had a name, but although every name was nothing without the thing named, the thing cared nothing for its name, had no need of a name, and was itself only. And then there were the names that signified no substantial thing, as linden and tree signified that dark dancer. His mother asked him who did he love the best. Love did not dance, nor tap the window with frantic fingers, love had no leafy arms to shake, yet when she spoke that name that named nothing, some impalpable but real thing within him responded as if to a summons, as if it had heard its name spoken. That was very strange.
He soon forgot about these enigmatic matters, and learned to talk as others talked, full of conviction, unquestioningly.
The sky is blue, the sun is gold, the linden tree is green. Day is light, it ends, night falls, and then it is dark. You sleep, and in the morning wake again. But a day will come when you will not wake. That is death. Death is sad. Sadness is what happiness is not. And so on. How simple it all was, after all! There was no need even to think about it. He had only to be, and life would do the rest, would send day to follow day until there were no days left, for him, and then he would go to Heaven and be an angel. Hell was under the ground.
Matthew Mark Luke and John
Bless the bed that I lie on
If I die before I wake
Ask holy God my soul to take
He peered from behind clasped hands at his mother kneeling beside him in the candlelight. Under a burnished coif of coiled hair her face was pale and still, like the face of the Madonna in the picture. Her eyes were closed, and her lips moved, mouthing mutely the pious lines as he recited them aloud. When he stumbled on the hard words she bore him up gently, in a wonderfully gentle voice. He loved her the best, he said. She rocked him in her arms and sang a song.
See saw Margery Daw
This little chicken
Got lost in the straw
Eerst had het geen naam. Het was het ding zelf, het levendige ding. Het was zijn vriend. Wanneer het hard waaide dan danste, zwaaide het met wilde armen, of in de avondstilte dommelde en droomde het heen en weer wiegend in de blauwe, goudachtige lucht. Zelfs ’s nachts ging het niet weg. Ingestopt in zijn uitrolbare bed hoorde hij het duister bewegen, buiten in het donker, heel de lange nacht lang. Dichter bij hem waren er ook anderen, die veel levendiger waren en al pratend kwamen en weer weg gingen, maar die waren bekend, bijna als een deel van hemzelf, terwijl dat vaste en afstandelijke ding tot de mysterieuze buitenwereld behoorde, tot de wind en het weer en de goudachtig blauwe lucht. Het was deel van de wereld en toch was het zijn vriend.
Kijk dan, Nicolas, kijk! Moet je die grote boom eens zien!
Boom. Dus zo heette het. En ook: de linde. Dat waren mooie woorden. Hij kende ze al een hele tijd voordat hij wist wat ze betekenden. De woorden op zichzelf betekenden niets, ze betekenden het dansende, zingende ding daarbuiten. In de wind, in stilte, ’s nachts, in de veranderende lucht veranderde het en was toch onveranderlijk de boom, de lindeboom. Vreemd was dat.
Alles had een naam, maar ook al was iedere naam niets zonder het ding zelf, toch gaf het ding niets om zijn naam, het had geen naam nodig, het was gewoon zichzelf. Dan waren er nog de namen die niet iets vastomlijnds aanduidden, zoals linde en boom die duistere danser aanduidden. Zijn moeder vroeg hem wie hij het meest liefhad. Liefde danste, tikte ook niet met dolle vingers op het raam, liefde had geen bebladerde armen om te schudden, maar als zij die naam uitsprak die niets benoemde, dan reageerde er in hem iets ontastbaars maar echts alsof het geroepen werd, alsof het zijn naam had gehoord. Heel vreemd was dat.
Al gauw vergat hij die raadselachtige zaken en leerde spreken zoals de anderen, vol overtuiging en zonder twijfel.
De lucht is blauw, de zon is goud, de lindeboom is groen. De dag is licht, hij eindigt, de nacht komt en dan is het donker. Je slaapt en ’s ochtends word je weer wakker. Ooit komt er een dag waarop je niet wakker wordt. Dat is de dood. De dood is droevig. Droefheid is alles wat blijdschap niet is. En zo verder. Wat was het uiteindelijk toch eenvoudig! Eigenlijk hoefde je er niet eens over na te denken. Hij hoefde alleen maar te zijn en het leven zou wel voor de rest zorgen, het zou dag op dag laten volgen totdat er voor hem geen dagen meer over waren, en dan zou hij naar de hemel gaan en een engel worden. De hel was onder de grond.
Mattheus Marcus Lucas en Johannes
zegen het bed waarop ik lig.
Als ik sterf voor mijn ontwaken
vraag dan God m’n ziel te bewaren.
Hij tuurde vanachter zijn gevouwen handen naar zijn moeder die geknield naast hem zat in het kaarslicht. Haar gezicht was bleek en stil onder het glanzende kapsel van gevlochten haar, net als het gezicht van de madonna op het schilderij. Haar ogen waren dicht en haar lippen bewogen, prevelden geluidloos de vrome verzen terwijl hij ze opdreunde. Wanneer hij over de lastige woorden struikelde, verbeterde ze hem zachtjes, met haar wonderlijk tedere stem. Hij had haar het meeste lief, zei hij. Ze wiegde hem in haar armen en zong een liedje.
Heiho, Marjorie Beau,
dit kleine kipje
verdwaalde in ’t stro
John Banville